سابقه تاسيس

پژوهشكده پولي و بانكي نخست به عنوان: «مؤسسه تحقيقات پولي و بانكي» و در جايگاه بازوي تحقيقاتي بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران؛ و به دنبال تصويب و اجراي برنامه اول توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور؛ و با توجه به نياز تمركز تحقيقات پراكنده در زمينه‎ هاي پولي، ارزي و بانكي و گسترش آنها با رويكردي كاربردي، در سال1369 تأسيس شد. مؤسسه تحقيقات پولي و بانكي در طول بيش از يك دهه فعاليت‎هاي مستمر ـ به صورت: انجام تحقيقات در زمينه‎هاي مرتبط، ارائه خدمات مشاوره‎اي اقتصادي، پولي، ارزي و بانكي به مقامات و اشخاص حقيقي و حقوقي، برگزاري همايش‎هاي مختلف علمي، انتشار كتب و مطالب سودمند ـ و با بهره‎ گيري از اعضاء هيئت علمي دانشگاهي و كارشناسان اقتصادي، گام‎هاي مهمي را در كمك به اجراي سياست‎هاي رسمي اقتصادي كشور و پيشبرد اهداف كلان مربوط برداشته است. به هر حال، با توجه به شرايط جديد جهاني، تحت فرآيند جهاني‎سازي اقتصادها و نيز تصويب و اجراي برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور كه حاوي مجموعه گسترده‎اي از سياست‎هاي اصلاحي در بخش‎هاي مختلف اقتصادي ـ به ويژه در حوزه‎هاي پولي، مالي، ارزي و بانكي ـ مي‎باشد؛ لزوم تقويت و گسترش بيش از پيش نقش و فعاليت پژوهشكده را ضروري مي‎نمود. جهت تأمين اين منظور، مؤسسه تحقيقات پولي و بانكي پس از يك سلسله تغييرات در سازمان تشكيلاتي و كادر علمي و نيز با تعاريف گسترده ‎تري از اهداف و وظايف آن و با كسب مجوز از وزارت علوم، تحقيقات و فناّوري، در سال 1380 به پژوهشكده پولي و بانكي ارتقاء سطح يافت.

اهداف و وظايف

اهمّ اهداف و وظايف پژوهشكده پولي و بانكي، عبارت از:
(1) اجراي پروژه‎هاي تحقيقاتي در زمينه ‎هاي پولي، ارزي، بانكي (اسلامي و متعارف)، بازار سرمايه، و...،
(2) ارائه خدمات تحقيقات اقتصادي به افراد و سازمان‎هاي داخل و خارج از كشور،
(3) اجراي فعاليت‎هاي تحقيقاتي و علمي مشترك با سازمان‎ها، مؤسسات و دانشگاه‎ها در سطح ملي و بين ‎المللي،
(4) ارائه آمار و اطلاعات اقتصادي در مورد ايران و ساير كشورها به متقاضيان و علاقمندان اقتصادي دربخش‎هاي مختلف،
(5) برپايي كنفرانس‎ها، سمينارها، كارگاه‎هاي پژوهشي در زمينه موضوعات مرتبط با اقتصاد داخلي و بين ‎المللي ـ به صورت منفرد و يا مشترك ـ با مؤسسات علمي پژوهشي و خارجي مي‎ باشند.

سازمان و تشكيلات

ساختار سازماني پژوهشكده، شامل: هيئت امناء (به رياست رئيس كل بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران)، رئيس، مشاورين، معاونين، شوراي پژوهشي، هيئت علمي، گروه‏هاي علمي ـ تحقيقاتي، مالي، تداركاتي، انتشارات و انفورماتيك، بانك اطلاعاتي و كتابخانه مي‎باشد. در حال حاضر، جناب آقاي دكتر فرهاد نيلي رياست پژوهشكده پولي و بانكي را عهده ‎دار مي‎ باشند.

عملكرد و چشم انداز

عمدة دستاوردهاي بيش از يك دهه فعاليت اين نهاد تحقيقاتي، مشتمل بر: اجراي حدود 123 پروژه تحقيقاتي، برگزاري 19 كنفرانس سالانه و 48 كنفرانس ماهانه، چاپ و انتشار بالاي 200 عنوان كتاب (عمدتاً محصول پروژه‎هاي تحقيقاتي و نتايج كنفرانس‎هاي سالانه و ماهانه)، برپايي 7 كارگاه پژوهشي، ارائه خدمات مشاوره‎اي به مقامات بانك مركزي ج.ا.ا. و دولت و... مي ‎باشند. در حال حاضر، پژوهشكده در حال اجراي پروژه‎هاي مشترك با تعدادي از سازمان‏ها و مؤسسات داخلي و بين ‎المللي و نيز ارائه خدمات تحقيقاتي مورد نياز آنها مي ‎باشد. به علاوه، در چهارچوب همكاري‎هاي مشترك خارجي، برنامه ‎برگزاري سمينار مشتركي با مؤسسه تحقيقات و آموزش اسلامي3، وابسته به بانك توسعه اسلامي (IDB) ، تحت عنوان: «سمينار بين‎المللي بخش پولي در ايران: ساختار، عملكرد و چالش‎ها»4، در تهران و با مديريت مشترك پژوهشكده پولي و بانكي (MBRA) و مؤسسه تحقيقات و آموزش اسلامي (IRTI) برگزار شد.

بسم الله الرحمن الرحیم

پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی (پژوهشکده نوع یک) در سال 1386 با حمایتهای ارزنده امام جمعه محترم مشهد مقدس، وزیر محترم وقت علوم، تحقیقات و فناوری، رئیس و معاون محترم پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد، و با پیگیری مجدانه زنده یاد دکتر سید علی اکبر رزمی، با هدف برقراری تعامل گسترده با حوزه علمیه و مراکز علمی و دانشگاهی داخل و خارج از کشور و انجام مطالعات بین رشته ای با رویکرد اسلامی، در جوار مضجع نورانی حضرت ثامن الحجج «علیه آلاف التحیه والثناء» آغاز به کار نمود.شوراي راهبردي پژوهشکده تلاش مي کند تا با بررسي و شناسائي نيازهاي کلان پژوهشي در زمينه هاي فرهنگي، اجتماعي و علوم انساني و تعيين خط مشي هاي کلان پژوهشکده بر مبناي آن و همچنين فراهم آوردن زمينه هاي لازم جهت همکاري پژوهشي با حوزه هاي علميه، دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشي داخل و خارج کشور به منظور ارتقاي کيفيت فعاليت هاي پژوهشي در زمينه هاي مرتبط با اهداف، در بسط و گسترش هر چه بيشتر نظريه پردازي هاي علمي با رويکرد ديني تأثيرگذار باشد.
ترکيب اعضاء شوراي راهبردي پژوهشکده
• امام جمعه مشهد مقدس به عنوان رئيس شورا
• رئيس دانشگاه فردوسي مشهد
• معاون پژوهش و فناوري دانشگاه فردوسي مشهد
• مسئول دفتر نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه فردوسي مشهد
•يک نفر از اعضاي هيأت علمي گروه اقتصاد دانشکده علوم اداري و اقتصادي به انتخاب رئيس دانشگاه
پژوهشکده مطالعات اسلامي در علوم انساني داراي 4گروه پژوهشي مي باشد که گروه پژوهشي اقتصاد اسلامي يکي از اين گروه‌ است. مدير و اعضاي گروه از اعضاي هيأت علمي گروه اقتصاد ِ دانشگاه فردوسی هستند.

اسامي اعضاي هيأت علمي گروه پژوهشي اقتصاد اسلامی

 اعضای گروه

اعضای گروه2

وظايف گروه پژوهشی اقتصاد اسلامی
•    تعیین حوزه های راهبردی مطالعاتی گروه
•    کمک به برگزاری همایش اقتصاد اسلامی و توسعه
•    تشکیل کارگروههای مطالعاتی متشکل از طلاب حوزه و دانشجویان زیر نظر اساتید تعیین شده توسط گروه
•    ایجاد کرسی مناظره، نقد یا نظریه پردازی
•    برگزاری نشستهای ماهیانه تخصصی با اولویت بحث در مورد وضع موجود مطالعات اقتصاد اسلامی در جلسات اول، پیاده سازی و آماده انتشار نمودن آنها
•    تغذیه جلسه هم اندیشی حوزه و دانشگاه (5جلسه در سال)
•    مساعدت لازم به پژوهشکده در زمینه تجهیز کتابخانه و راه اندازی مجله علمی
•    ارائه طرحهای پژوهشی جهت تصویب به پژوهشکده، اجرای پروژه های مصوب و پیگیری طرحهای قبلی
•    برگزاری سمینارها یک روزه
•    برگزاری جلسات منظم گروه (هر ماه یک جلسه به غیر از جلسه بحث تخصصی)
•    پیشنهاد فعالیتهای آموزشی لازم جهت بررسی در شورای پژوهشی

در پرتو پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي، و استقرار نظامي براساس ارزش‌هاي معنوي واحكام الهي در ايران، بار ديگر تفكر ديني به عنوان انديشه‌اي اميدزا، حيات‌بخش ومترقي، در عرصه حيات انسان معاصر ظاهر شد.
تجديد حيات انديشة وحياني و ارزش‌هايمعنوي، از سويي سبب بيداري و خودباوري ملت‌هاي مسلمان و احياي روح ستم ستيزي درآنان و از ديگر سو باعث نمايان‌تر شدنِ سست‌پايگي مسلك‌ها و مكاتب بشر پرداخته ونظام‌هاي استوار بر آنها شد.

بايستگي تحقيقات دقيق، جامع و منسجم، پيرامونزيرساخت‌هاي انديشۀ ديني و نظامات اجتماعي مبتني بر آن و ضرورت پرداخت علمي وروزآمد به حوادث واقعۀ فكري، به فراخور شرايط كنوني و درخور اين رستخيز عظيم، و نيزلزوم آسيب‌شناسي در حوزۀ فرهنگ ملي و باورداشت‌هاي ديني، به منظور تبيين عرضۀ صحيحو دفاع معقول از انديشه ديني و زدودن پيرايه‌هاي موهوم و موهون از ساحت قدسي دين، وصيانت از هويت فرهنگي و سلامت فكري اقشار تحصيل كرده و نسل جوان كشور، تأسيس نهادعلمي ـ پژوهشي و آموزشي ممحض و كارآمدي را فرض مي‌نمود.

پژوهشگاه فرهنگ و انديشهاسلامي، نهادي است علمي فكري، داراي مجوّز رسمي و شخصيت حقوقي مستقل و در حكمدستگاه عمومي كه حسب‌الارشاد مقام معظم رهبري (دام ظله‌الوارف) در سال 1373 بااهداف زير تأسيس شده است:

الف- كليات
اهداف و رويكردها
1.
نقادي وبازپيرايي مواريث معرفتي علمي بازمانده از سلف صالح، در حوزۀ دين‌پژوهي و حكمت ومعرفت ديني و نظامات اجتماعي اسلام.
2.    بازآرايي و ارائه مناسب معارف ديني، بالحاظ نظرها و نيازهاي نوپديد.
3.    اهتمام به نظريه‌پردازي، نوآوري و گره‌گشايي درقلمرو انديشۀ ديني و نظام‌هاي رفتاري اسلام.
4.    مطالعۀ تطبيقي و نقد مبتكرانه وعالمانة مكاتب و مناظر فكري معارض.
5.    دفاع علمي از حكمت و انديشه و فرهنگديني.
6.    کوشش براي رفع نيازهاي علمي و نظري نظام جمهوري اسلامي در حوزۀ نظاماتاجتماعي و رفتاري اسلام.

چشم‌انداز بيست ساله
1.    بر خورداراز جايگاه برجسته‌ترين دستگاه مولد انديشه و معرفت به عنوان پژوهشگاه جامع و مرجعدر زمينه‌هاي معرفت ديني و علوم انساني مرتبط و مماس با قلمرو دين در افق جهاناسلام.
2.
دست يافته به تبيين کامل گفتمان مجدد و طراحي جامع الگوهاي روزآمدنظام‌هاي رفتاري مورد نياز حکومت اسلامي (سياست، قضا، اقتصاد، اخلاق، مديريت، محيطزيست، ...
3.
داراي جايگاه بزرگترين گفتمان فکري نقاد و رقيب گفتمان‌هاي معارضجهاني در حوزۀ معرفت ديني، و تواناترين مدافع معرفتي اسلام ناب محمدي(ص) در افقبين‌المللي
4.
برخوردار از جايگاه برترين و اثر‌گذارترين موسسۀ ملي تامين کنندۀنياز‌هاي فکري فرهنگي طبقات نخبۀ دانشگاهي، حوزوي، مديريتي و جوان کشور، و بزرگترينپشتيباني کنندۀ دستگاه‌هاي فرهنگي صفي.
5.
تحقق بخش نظام «آموزشِ پژوهش محورِپرورش مآل» در تربيت نيروي علمي مورد نياز برنامه‌هاي پژوهشکده‌ها. دارنده ودر برگيرندۀ شمار در خوري از محققان متمحض متضلع و صاحب‌نظران کارآمد و نام آور درحوزۀ علمي فعاليت به مقياس ملي و جهاني.

6.    برخوردار از سامانه‌هاي مديريتي برترو دارندۀ بالاترين نصاب کيفي در زمينۀ سرمايه‌هاي سازماني و نيروي انساني در قياسبا دستگاههاي نظير و متناظر در افق ملي.

اصول راهبردي
اصل يکم) التزام به کار بست تدابير و دغدغه‌هاي فکري فرهنگي رهبر معظم انقلاباسلامي.
اصل دوم) رصد رخدادها و جريان‌هاي معرفتي، و آينده‌نگري و گمانه‌زنيچالش‌ها و نياز‌هاي فکري نظري نظام و امت اسلامي.
اصل سوم) اهتمام به تحققسامانه مديريتي برتر، و فراهم‌سازي سرمايه‌هاي سازماني و نيروي انساني کيفي وکارآمد.
اصل چهارم) تحفظ بر مکتب‌وارگي معرفتي پژوهشگاه در فعاليت‌ها و انسجامبرنامه‌ها.
اصل پنجم) اهتمام بر تبيين، تعميق و توسعه گفتمان مجدد.
اصل ششم) رعايت تخصص و توغل علمي و تمحض مطالعاتي، ضمن عطف توجه به پيوستگي معرفت‌ها ورشته‌هاي علمي.
اصل هفتم) اهتمام به نظريه‌پردازي و نوآوري در قلمرو حکمت نظري وحکمت ديني، و مواجهه نقادانه با مکاتب معارض و متفکران رقيب.
اصل هشتم) برنامهمحوري و تکثر در برآيند و برونداد.
اصل نهم) اثر بخشي و کاربردمنديفعاليت‌ها.
اصل دهم) خلاقيت و استخدام شيوه‌ها و ابزار‌هاي پيشرفته و نوآمدتحقيقاتي و ارتباطي.
اصل يازده) اهتمام به تامين نيازمنديهاي مخاطباننخبه.
اصل دوازدهم) نخبه‌پذيري و زبده پروري در نيروي علمي.
اصل سيزدهم) طراحي و اجراء نظام آموزشِ پژوهش محورِ پرورش مآل مبتني بر يافته‌هايپژوهشي.
اصل چهاردهم) استخدام حداکثري استطاعت‌هاي داخلي و خارجي در جهت اهداف وفعاليت‌هاي پژوهشگاه، و توانمندسازي اعضاي هيأت علمي در راستاي تأثير‌گذاريجهت‌دهنده فکري معرفتي در مقياس ملي و جهاني.

وظايف كلي

1.    تحقيق، تأليف، ترجمه و نشر آثار علمي متقن و كاربردي، با بهره‌گيري از قالب و بيانفراخور نسل معاصر، در زمينه‌هاي:
ـ پايه‌ها و پي‌ساختهاي تفكر ديني، حكمتاسلامي، معرفت‌شناسي، و عرفان.
ـ قرآن‌پژوهي، منطق فهم دين، و كلام اسلامي.
ـ نظام ارزشي، پايه‌ها و ويژگي‌هاي نظامات سياسي، حقوقي، اقتصادي، مديريتي و اخلاقي ـتربيتي اسلام.
ـ غربشناسي، فرهنگ، تاريخ و تمدن اسلامي و ايراني.
ـ مباني،آرمانها و مواضع اصولي انقلاب اسلامي.
ـ ادبيات انديشه.

2.    نگارش و تدويندانشنامه‌هاي ديني در حوزه‌هاي معرفتي مورد علاقه پژوهشگاه.
3.    بررسي علل وعوارض آسيب‌پذيري جامعه به ويژه نسل جوان، در زمينه باورداشت‌هاي ديني، فرهنگ ملي،و يافتن راهكارهاي مناسب، و تأليف و نشر آثار مكتوب.
4.    نقد و بررسي علمي مبانيو مواضع مكاتب فلسفي ـ فكري معارض و پاسخگويي به استفهامات و شبهات القاييآنان.
5.    تشكيل دوره‌هاي آموزش عالي و رشته‌هاي تخصصي، در مقاطع تحصيلي كارشناسيارشد و دكتري و سطوح سه و چهار حوزوي به منظور تربيت محققان و صاحبنظران كارآمد (برابر مقررات).
6.    اطلاع‌رساني و تهيه و نشر ماهنامه‌ها و فصلنامه‌هاي علمي باتأكيد بر نياز دانشگاهيان، حوزويان، هنرمندان، فرهنگيان، و ساير اقشار اجتماعيتأثيرگذار.
7.    برپايي همايش‌ها و نشست‌هاي علمي و تحقيقي و کرسي‌هاينظريه‌پردازي، نقد و مناظره.

8.    ايجاد ارتباط فعال با شخصيت‌ها، تشكل‌ها،دستگاه‌هاي علمي تحقيقي حوزوي و دانشگاهي داخل و خارج، و رسانه‌هاي همگاني، بهمنظور همكاري و بهره‌برداري از نظرات، تجارب و دستاوردهاي تحقيقاتي و مطالعاتي آناندر قلمرو اهداف و وظايف پژوهشگاه.

9.    شناسايي، جذب و به كارگيري محققان، مترجمانو حمايت از پژوهشگراني كه در حوزه فعاليت‌هاي پژوهشگاه به پژوهش و نگارشمي‌پردازند.